กำเนิดนามสกุล

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 6 ) โปรดเกล้าฯให้ตราพระราชบัญญัติขนานนามสกุลเมื่อ พ.ศ. 2455 และมีผลบังคับใช้ในปี พ.ศ. 2456 เพื่อให้คนไทยทุกคนต้องมีชื่อและนามสกุลเพื่อระบุตัวตน เมื่อออกเป็นกฎหมายแล้ว กำหนดให้ภายใน 6 เดือน ผู้เป็นหัวหน้าครัวเรือนทุกครัวเรือนต้องเลือก ชื่อ-สกุล แล้วไปจดทะเบียนชื่อสกุลนั้นที่ที่ว่าการอำเภอในแต่ละท้องที่

กำเนิดนามสกุล

มีหลักเกณฑ์ คือ ต้องไม่พ้องหรือมุ่งหมายให้คล้ายกับพระปรมาภิไธยของกษัตริย์ หรือ พระนามาภิไธยของพระราชินี ต้องไม่พ้องกับพระนามพระบรมวงศานุวงศ์ ผู้ทรงอิสริยยศ ฐานันดร ไม่ให้เป็นชื่อสกุลที่เป็นตำแหน่งยศ​ บรรดาศักดิ์ ไม่เป็นชื่อสกุลที่หยาบคาย

 กำเนิดนามสกุล

ไม่ให้เป็นชื่อสกุลซ้ำกับชื่อสกุลพระราชทาน ไม่ให้เป็นชื่อสกุลที่เขียนเกินกว่าสิบตัวอักษรและไม่ให้ซ้ำกับชื่อสกุลอื่น ที่ได้จดทะเบียนไว้แล้วในแขวงอำเภอท้องที่เดียวกันในตอนนั้นชาวบ้านหลายกลุ่มนึกไม่ออก ข้าราชการในแต่ละท้องที่จึงมีหน้าที่คิดชื่อสกุล และพิมพ์ติดไว้ให้ประชาชนเลือก

กำเนิดนามสกุล

นามสกุลพระราชทาน 5 สกุลแรก ได้แก่

• สุขุม พระราชทานแก่เจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) เสนาบดีกระทรวงนครบาล
• มาลากุล พระราชทานแก่พระยาวิสุทธสุริยศักดิ์ เสนาบดีกระทรวงธรรมการ และพระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร เสนาบดีกระทรวงวัง
• พึ่งบุญ พระราชทานแก่พระยาประสิทธิ์ศุภการ จางวางมหาดเล็กห้องพระบรรทม
• ณ มหาไชย พระราชทานแก่พระยาเทพทวาราวดี อธิบดีกรมมหาดเล็ก
• ไกรฤกษ์ พระราชทานแก่พระยาบุรุษรัตนราชภัลลภ อธิบดีกรมชาวที่ และ พระยาจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ กรรมการศาล ฎีกา

กำเนิดนามสกุล

รัชกาลที่ 6 พระราชทานนามสกุลไว้ทั้งสิ้น 6464 นามสกุล โดยพิจารณาจากบรรพบุรุษผู้เป็นต้นสกุล บางนามสกุลนั้นก็พระราชทานตามอาชีพของผู้เป็นต้นตระกูล เช่น

• สกุลพ่อค้า จะมีคำว่า “วณิช” หรือ วาณิช และ เวส
• สกุลชาวสวน จะมีคำว่า “ผล” หรือ ผลิน
• สกุลชาวนา จะมีคำว่า “กสิกร” เกษตริน หรือ ศาลิ
• สกุลแพทย์ จะมีคำว่า “เวช ไวทยะ หรือ แพทย์”